Thema: Harlingen verbinden
12.1 Onze visie op de omgang met verbinding en infrastructuur in hoofdlijnen
De situatie
De infrastructuur in Harlingen is redelijk op orde. Naar verwachting zullen de komende jaren nog meer mensen thuis gaan werken dan voorheen, maar zal de mobiliteit toch blijven groeien. Er zal in Harlingen de komende jaren flink gebouwd worden, wat de verplaatsingen in Harlingen zal beïnvloeden. De verkeersveiligheid verslechtert de laatste jaren, net als landelijk, vooral door de e-bike. Het deels weren van auto’s door Waddeneilanden kan betekenen dat we meer parkeerplaatsen nodig hebben.
In het algemeen is de verwachting dat de ‘elektrificatie’ van verplaatsen zal blijven stijgen. Dat stelt eisen aan zaken als laadpalen en het elektriciteitsnetwerk. Elektrificatie betekent dat soms ook meer ruimte nodig is. Zo betekent het steeds groter en zwaarder worden van auto’s (mede door elektrificering) dat ruimere parkeerplaatsen nodig zijn. Naar verwachting zullen er ook meer innovatieve voertuigen komen: bijvoorbeeld zelfrijdende kleine elektrische voertuigen. Naast elektrificering zullen ook andere vormen van verduurzaming doorzetten, bijvoorbeeld waterstof.
Verbinden over water wordt moeilijker: de kosten voor het uitbaggeren van de haven en toeleidende geul Boontjes nemen sterk toe. En dat terwijl bijvoorbeeld provinciaal de voorkeur is om een deel van het vervoer over de weg te verplaatsen naar het water. Harlingen kent veel aantrekkelijke delen, maar die zijn zowel ruimtelijk als in de beeldvorming niet goed genoeg aan elkaar verbonden. Zie hiervoor ook hoofdstukken 16 en 18.
Opgave:
De fysieke en ruimtelijke verbindingen in Harlingen aantrekkelijker en beter maken
Onze keuzes:
- We zorgen voor betere alternatieven voor de auto
- We verplaatsen parkeren naar de randen
- We maken de wandel- en fietsroutes tussen verschillende delen van Harlingen beter
- We hebben extra aandacht voor veiligheid
- We streven naar betere vaarverbindingen
- We kijken steeds naar de mogelijkheden voor digitaal verbinden als aanvulling of alternatief
Onze rol
We kunnen meerdere rollen spelen om verbinden in Harlingen te bevorderen en te laten plaatsvinden op een manier die we wenselijk vinden. Om te beginnen hebben we invloed op locaties. Waar woningen, bedrijven, groen et cetera komen/worden toegestaan heeft invloed op de noodzaak voor verplaatsen, het gemak om dat lopend of op de fiets te doen, de nabijheid van openbaar vervoer, verkeersveiligheid enzovoorts. We gaan ervoor zorgen dat nieuwe gebouwen van onszelf in ieder geval op de goede plek staan. Zie hiervoor ook hoofdstuk 8.
We kunnen regels stellen, zaken gebieden, verbieden of aanwijzen. Bijvoorbeeld een gebied tot voetgangersgebied uitroepen of regels stellen aan het soort auto dat in een bepaald gebied nog mag rijden. Ook door vergunningen wel of niet toe te kennen en de regels die we daarin stellen kunnen we invloed uitoefenen.
We kunnen proberen anderen te beïnvloeden, bijvoorbeeld de provincie over te halen te zorgen voor een betere ontsluiting van het openbaar vervoer of invloed uitoefenen bij de Waddenveren. We kunnen mensen verleiden om zich anders te verplaatsen, met voorlichting en informatie.
12.2 Toelichting op onze keuzes
We zorgen voor betere alternatieven voor de auto
De auto heeft ons veel gebracht: vrijheid, een grotere wereld, efficiënt en flexibel verplaatsen. Maar hij heeft ons ook binnensteden gebracht die volstaan met blik, uitstoot van CO2 en rem- en bandenstof (ook elektrische auto’s) en verkeersonveiligheid. We koesteren de voordelen van de auto en streven niet naar een autovrij Harlingen. Maar alternatieven als fietsen, wandelen en OV hebben gezondheidsvoordelen zijn beter voor het milieu, maken dat Harlingen minder druk aanvoelt en leiden tot meer ontmoeten.
Die voordelen willen we stimuleren en de nadelen van de auto verminderen. Daarom willen we in Harlingen wel minder auto(gebruik), vooral in het centrum. In het centrumgebied (zie ook hoofdstuk 16) zullen op korte termijn de Grote Bredeplaats en een deel van de Voorstraat deels worden afgesloten voor auto’s.
Met minder auto zijn goede alternatieven nodig. Voor kortere afstanden (en de meeste afstanden in Harlingen zijn kort) kunnen dat wandelen en fietsen zijn, voor langere het openbaar vervoer. Vanwege onze focus op alternatieven voor de auto zullen ook onze investeringen de komende jaren vooral in fiets, wandelen en OV zijn. In alle gevallen hebben we aandacht voor de toegankelijkheid voor mensen met een beperking.
Fietsen en wandelen stimuleren we door routes te verbeteren, onder meer tussen de wijken en het centrum en te zorgen voor voorzieningen, bijvoorbeeld voor het parkeren van fietsen in de binnenstad. Ook voegen we nieuwe routes toe, zoals het fietspad tussen Midlum en Wijnaldum en de wandelpaden bij Midlum en Wijnaldum-Pieterburen. We stimuleren snelfietsroutes. Waar mogelijk herstellen we oude ommetjes bij de dorpen.
Ook willen we de mogelijkheden voor het gebruiken van openbaar vervoer, zoals de trein, minimaal in stand houden. En we creëren plekken waar het makkelijk is van de ene naar de andere vorm van vervoer over te stappen, bijvoorbeeld van water naar weg, in het gebied rond de ovotonde of van de N31 naar de binnenstad. We staan open voor vernieuwende initiatieven voor het OV vanuit de samenleving.
Zoals we al zeiden, we willen de auto zeker niet verbannen uit Harlingen. Naast de beperkingen in het centrum zorgen we daarom ook voor een goede bereikbaarheid van de stad en de dorpen met de auto. De auto’s die de komende decennia rondrijden zullen geleidelijk elektrisch worden. Om dat mogelijk te maken zorgen we samen met inwoners en bedrijven voor een dekkend, betrouwbaar netwerk van (openbare) laadinfrastructuur.
We verplaatsen parkeren naar de randen
Omdat we de auto niet taboe verklaren, maar ook omdat we mensen de gelegenheid willen geven van die auto over te stappen op een andere vorm van verplaatsen is parkeren van groot belang. Wel willen we dat parkeren zo veel mogelijk aan de rand van het centrum (P1, Westerzeedijk, N31) mogelijk maken. Ook willen we dat parkeren zo inrichten dat binnenkomers in Harlingen, waar mogelijk, meteen getrakteerd worden op een panorama van het Wad. Een randvoorwaarde is wel dat we het aanzicht van onze toegangswegen daardoor niet verslechtert en bij voorkeur verbetert. Door parkeren naar de randen te verplaatsen maken we de binnenstad groener en ruimer en neemt de overlast van auto’s, rijdend of stilstaand, af. Door parkeren langs de grachten weg te halen en daar te vergroenen ontstaan aantrekkelijke wandelmogelijkheden langs het water (zie ook hoofdstuk 9). Wel willen we mensen die slecht ter been zijn de mogelijkheid geven om met de auto in het centrum te kunnen (blijven) komen.
De tendens van de eilanden om minder auto’s toe te laten betekent dat de druk op de parkeerterreinen in Harlingen toeneemt. Voor de eilandbezoekers waarderen we het langparkeerterrein op, zodat ze gemakkelijk hun auto kunnen parkeren, bagage kwijt kunnen en via een aantrekkelijke route bij de terminal komen. Daarbij willen we het langparkeerterrein ook verduurzamen, met bijvoorbeeld zonnepanelen, halfverharding en meer groen. In het algemeen willen we toeristen, ook B&B bezoekers, zoveel mogelijk aan de randen van het centrum laten parkeren.
Ook als het gaat om parkeren willen we ruimte op meer manieren benutten. Parkeren bij onze gemeentelijke gebouwen willen we ook mogelijk maken voor bijvoorbeeld bezoekers van de binnenstad.
Een niveau dieper gaan we ook in nieuwbouwwijken parkeren meer centraliseren. In plaats van iedereen een parkeerplek voor de deur creëren we zo speel- en ontmoetingsplekken en groen voor de deur, met parkeren nog wel (gratis) op loopafstand. Vanzelfsprekend zorgen we dat ouderen en mensen met een beperking wel dicht bij hun woning kunnen parkeren, bijvoorbeeld met een vergunning. We onderzoeken mogelijkheden om ook nieuwe woonwijken ‘autoluw’ te maken, door op bepaalde tijden laden en lossen (van boodschappen, bijvoorbeeld) toe te staan, en verder centraal te parkeren.
We maken de wandel- en fietsroutes tussen verschillende delen van Harlingen beter
Verbinden gebeurt niet alleen via infrastructuur (of groen), maar ook via de manier waarop we de rest van de ruimte inrichten. We gaan de verschillende aantrekkelijke gebieden voor bezoekers in Harlingen (Waddenpromenade, Willemshaven, Westerzeedijk en binnenstad) voor voetgangers en fietsers beter met elkaar verbinden en ook de verbinding van de binnenstad met de zee versterken. Zo willen we bezoekers van Harlingen verleiden een groter deel van Harlingen te bezoeken. Concreet gaat het vooral om de verbinding tussen Waddenpromenade en centrum, parkeren aan de rand naar het centrum, van de nieuwe Willemshaven naar het centrum en vooral de wandel/fietsroute van het zuiden het centrum in. Op die verbindingen gaan we routes en bewegwijzering verbeteren en ze aantrekkelijker en ‘logischer’ maken (bijvoorbeeld met licht, digitale routes, gedichten en/of groen). Speciaal voor de route vanuit het zuiden het centrum in gaan we belemmeringen wegnemen.
We hebben extra aandacht voor veiligheid
De laatste jaren stijgt het aantal verkeersdoden en gewonden weer, na jarenlange daling. We hebben daarom extra aandacht voor de veiligheid van verplaatsen in Harlingen. Het aantal verkeersdoden en – gewonden dringen we terug via onder meer deelname in het landelijke Strategisch Plan Verkeersveiligheid en het programma Doortrappen.
De auto is vaak de veroorzaker van doden en gewonden. Ook daarom geven we zeker in de binnenstad voorrang aan verplaatsing via voet en fiets. Maar we zijn ook niet blind voor het toenemend aantal ongelukken door de hogere snelheid van de elektrische fiets en creëren een omgeving die fietsen zo veilig mogelijk maakt.
We streven naar betere vaarverbindingen
Harlingen is omringd door en doorvlochten van water. Dat water speelt ook een belangrijke rol in verbindingen, zowel voor plezier als om ons geld mee te verdienen. Om met dat geld verdienen te beginnen, daarvoor zijn onze havens en de vaarwegen voor de beroepsvaart van groot belang. We werken aan verschillende maatregelen voor die vaarwegen: we lobbyen om het Van Harinxmakanaal over de hele lengte bevaarbaar te maken voor grotere schepen (tot en met klasse Va). De vervanging van de Tsjerk Hiddessluizen voor 2040 biedt kansen om de sluis anders in te richten. We kijken ook naar eventuele verplaatsing vanwege de spuiproblemen. We verkennen de mogelijkheid van een tweede kolk en een grotere capaciteit voor de beroepsvaart. We willen de kosten voor het uitbaggeren van de haven verminderen of zelfs voorkomen door een ander spuibeleid, door verplaatsing van de sluis of door een gemaal. We werken binnen programma Harlingen samen met het Wetterskip en de Provincie aan een plan hiervoor.
In en rondom Harlingen worden waterverbindingen ook gebruikt voor plezier(vaart). We blijven de komende jaren alert op mogelijkheden die recreatieve vaarverbindingen waar mogelijk te versterken. De ontwikkelingen in de kustzone zullen hiervoor ook cruciaal zijn (hoofdstuk 18).
We kijken steeds naar de mogelijkheden voor digitaal verbinden als aanvulling of alternatief
Sinds jaren is er een alternatief voor ‘echt’ fysiek ergens naar toe gaan: de digitale verplaatsing. We willen die mogelijkheid vanaf nu steeds expliciet meenemen in als we kijken naar de verschillende verplaatsingsmogelijkheden. Zie verder hoofdstuk 13.